سیری در کتاب سیره ائمه از استاد شهید مرتضی مطهری

قرآن و احادیث نبوی :

اولا : در قرآن کریم این مطلب به صورت یک نوید کلی در کمال صراحت‏
هست ، یعنی هر کسی که قرآن کریم را مطالعه کند می‏بینید قرآن کریم آن‏
نتیجه را که بر وجود مقدس حضرت حجت مترتب می‏شود ، در آیات زیادی به‏
عنوان یک امری که به طور قطع در آینده صورت خواهد گرفت ذکر می‏کند . از
آن جمله است این آیه : « و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض‏
یرثها عبادی الصالحون »( 1 ) . خدا .
در قرآن می‏گوید که ما در گذشته ، بعد از " ذکر " - که گفته‏اند یعنی بعد
از آنکه در تورات نوشتیم - در زبورهم این مطلب را اعلام کردیم ، و ما
اعلام کردیم ، پس شدنی است که : « ان الارض یرثها عبادی الصالحون »(1).
صحبت منطقه و محل و شهر نیست ، اصلا فکر آنقدر بزرگ و وسیع است که سخن‏
از تمام زمین است : زمین برای همیشه در اختیار زورمندان و ستمکاران و
جباران نمی‏ماند ، این یک امر موقت است ، دولت صالحان که بر تمام زمین‏
حکومت کند در آینده وجود خواهد داشت. در مفهوم این آیه کوچکترین تردیدی‏
نیست .
همچنین راجع به اینکه دین مقدس اسلام دین عمومی بشر خواهد شد و تمام‏
ادیان دیگر در مقابل این دین از بین خواهند رفت و تحت الشعاع قرار
خواهند گرفت ، در قرآن کریم هست ، که این یکی دیگر از آثار و نتایج‏
وجود مقدس مهدی موعود است : « هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق‏
لیظهره علی الذین کله و لو کره المشرکون » ( 1 ) . این دین را به وسیله‏
این پیامبر فرستاد برای اینکه در نهایت امر آن را بر تمام دینهای عالم‏
پیروز گرداند ، یعنی همه مردم دنیا تابع این دین بشوند ، و آیات دیگری .
چون بحثم درباره آیات قرآن نیست به اشاره قناعت می‏کنم .
از آیات قرآن که بگذریم مسئله احادیث نبوی است . آیا پیغمبر اکرم در
این زمینه چه مطالبی فرموده است ؟ آیا فرموده است یا نفرموده است ؟
اگر روایات مربوط به مهدی موعود انحصارا روایات شیعه می‏بود ، برای‏
شکاکان جای اعتراض بود که : اگر مسئله مهدی موعود یک مسئله واقعی است‏
، باید پیغمبر اکرم گفته باشد و اگر پیغمبر اکرم گفته بود باید سایر فرق اسلامی هم روایت کرده باشند و تنها
شما شیعیان روایت نکرده باشید . جوابش خیلی واضح است : اتفاقا روایات‏
باب مهدی موعود را تنها شیعیان روایت نکرده‏اند ، روایاتی که اهل تسنن‏
در این زمینه دارند ، از روایات شیعه اگر بیشتر نباشد کمتر نیست .
کتابهایی را که در این زمینه نوشته شده است مطالعه بکنید می‏بینید همین‏
طور است . در همین سالهایی که ما در قم بودیم ، دو کتاب در این زمینه‏
تألیف شد . یکی را مرحوم آیة الله صدر ( اعلی الله مقامه ) البته به‏
زبان عربی نوشته‏اند به نام " المهدی " و خیال می‏کنم چاپ هم شده باشد .
در آن کتاب ، ایشان هر چه روایت نقل کرده‏اند ، همه ، روایات اهل تسنن‏
است . وقتی انسان مطالعه می‏کند می‏بیند که مسئله مهدی موعود در روایات‏
اهل تسنن از روایات شیعه بیشتر هست و کمتر نیست . کتاب دیگری که‏
خوشبختانه به زبان فارسی است ، به امر مرحوم آیة الله آقای بروجردی تهیه‏
شده به نام " منتخب الاثر " ، که یکی از فضلای حوزه علمیه قم که الان هم‏
در قم هستند به نام آقای آقا میرزا لطف الله صافی از فضلای مبرز قم (
گلپایگانی ) تحت رهنمایی مرحوم آیة الله بروجردی [ این کتاب را تألیف‏
کردند ] ، یعنی ایشان دستور کلی این کتاب را دادند و طرح و شکل و رسم‏
کتاب را تعیین کردند و بعد این مرد فاضل رفت دنبالش و این کتاب را
نوشت . این کتاب را هم مطالعه کنید می‏بینید روایات زیادی در این زمینه‏
هست بالاخص از اهل تسنن ، به مضامین و تعبیرات مختلف . باز من به جنبه‏
روایتی این بحث کار ندارم ، همین طوری که به جنبه آیاتش کار زیادی‏
ندارم ، من از یک جنبه دیگری می‏خواهم مسئله موعود اسلام را بحث بکنم.

آن اینکه : این مسئله روی تاریخ اسلام چه اثری گذاشته است ؟ وقتی که ما تاریخ اسلام را مطالعه می‏کنیم ، می‏بینیم گذشته از روایاتی که در این زمینه‏ از پیغمبر اکرم یا امیرالمؤمنین وارد شده است ، اساسا از همان نیمه دوم‏ قرن اول ، اخبار مربوط به مهدی موعود منشأ حوادثی در تاریخ اسلام شده است‏ . چون چنین نویدی و چنین گفته‏ای در کلمات پیغمبر اکرم بوده است احیانا از آن ، سؤ استفاده‏هایی شده است ، و این خود دلیل بر این است که چنین‏ خبری در میان مسلمین از زبان پیغمبرشان پخش و منتشر بوده است ، و اگر نبود ، آن سؤ استفاده‏ها نمی‏شد .